De overheid dient traceerbaarheid van haar eigen berichtgeving te borgen en dat van anderen te stimuleren

Deze stelling is geformuleerd door Danny Greefhorst ter ondersteuning van de discussie over fake news zoals geagendeerd voor de sessie van de werkgroep kritisch denken van informatie op 16 januari 2016.

Doel

Overheid, burgers en bedrijven willen dat informatie klopt.

Vraag en probleem

Is het mogelijk als overheid om fake news te beperken of minimaal expliciet te maken?

Informatie

• Er zijn verschillende definities van wat fake news is, variërend van berichtgeving waarin niet alle feiten kloppen tot volledig verzonnen verhalen die als berichtgeving gepresenteerd worden.
• Gesuggereerde maatregelen voor het omgaan met fake news zijn sterk gerelateerd aan traceerbaarheid. Zee hebben betrekking op het kennen van:
  • de auteur
  • de bron van de informatie
  • de context waarin de informatie tot stand is gekomen
  • de bronnen die gebruikt zijn bij het tot stand komen van de informatie
  • andere bronnen die de informatie ondersteunen
  • het moment waarop de informatie tot stand is gekomen
• De overheid heeft geen controle over de media, maar verzorgt zelf ook berichtgeving zoals nieuwsberichten op overheids websites maar ook meer formele berichtgeving zoals bekendmakingen
• De overheid kan de maatschappij en de organisaties daarbinnen wel beïnvloeden door kennis en informatie te delen in allerlei vormen

Inferentie

• De overheid kan haar eigen berichtgeving meer traceerbaar maken
• De overheid kan de maatschappij en de media beïnvloeden om berichtgeving meer traceerbaar te maken

Concepten

• Traceerbaarheid (ook wel: herleidbaarheid): een term die ondermeer gebruikt wordt in de context van datakwaliteit. In de ISO/IEC standaard voor datakwaliteit kent deze de volgende definitie: "De mate waarin de herkomst, selecties en bewerkingen die hebben plaatsgevonden op de gegevens expliciet zijn vastgelegd."
• Datakwaliteit: De mate waarin een geheel van eigenschappen en kenmerken van data voldoet aan impliciete of expliciete eisen.
• Data provenance: een beschrijving van de inputs, entiteiten, systemen en processen die tot gegevens hebben geleid. Is typisch onderdeel van metadata.
• Metadata: data over data.

Aannames

• Een belangrijk deel van de maatregelen voor fake news hebben betrekking op traceerbaarheid.
• De overheid kan invloed uitoefenen op haar ambtenaren of anderen die in opdracht van de overheid handelen
• De overheid kan geen directe controle uitoefenen op de media, ondermeer omdat vrijheid van meningsuiting een belangrijk goed is

Implicaties

• De overheid moet bepalen op welke wijze traceerbaarheid van haar eigen berichtgeving vormgegeven kan worden:
  • Welke metadata elementen m.b.t. traceerbaarheid zijn voor welke vormen van berichtgeving essentieel?
  • Welke standaarden moeten daarbij worden gehanteerd?
  • Hoe kan beleid m.b.t. traceerbaarheid worden vormgegeven?
  • Welke governance structuur is noodzakelijk om dit beleid te laten werken?
  • Welke (harde en zachte) controls kunnen worden ingericht?
• De overheid moet bepalen op welke wijze zij anderen kan stimuleren

Gezichtspunt

Welk gezichtspunt hanteer je?

Gebaseerd op Elements of Thought sjabloon